Những ai bị mụn dai dẳng đều biết rõ việc cố gắng làm lành làn da khó khăn đến mức nào. Nhưng ngay cả khi bạn đang nỗ lực làm dịu những nốt mụn hiện có, bạn cũng có thể thực hiện các bước để ngăn ngừa mụn mới hình thành, phá vỡ vòng lặp mụn dường như không ngừng.

Mặc dù không có cách nào đảm bảo loại bỏ mụn vĩnh viễn, nhưng bạn có thể giảm tần suất nổi mụn và giúp làn da của mình khỏe mạnh nhất có thể bằng các cách dưới đây:

1. Rửa mặt đúng cách

Mụn có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu trên da, nhưng thường xuyên nhất là trên mặt. Mặc dù hệ vi sinh trên da rất phức tạp, các nhà khoa học đã xác định được vi khuẩn Propionibacterium acnes có thể gây ra tình trạng mụn. Vi khuẩn này gây viêm khi nó biến bã nhờn, dầu tự nhiên trên da, thành axit béo.

Loại bỏ dầu thừa, bụi bẩn và mồ hôi hàng ngày có thể giúp ngăn ngừa mụn, nhưng rửa mặt quá nhiều có thể làm mụn trở nên nghiêm trọng hơn.

"Khi chúng ta tẩy sạch lớp bã nhờn tự nhiên của da bằng cách rửa quá nhiều, da sẽ sản xuất thêm dầu để cân bằng lại," bác sĩ da liễu Anar Mikailove, MD, cho biết. "Do đó, rửa mặt quá mức hoặc sử dụng các loại sữa rửa mặt làm khô da có thể khiến mụn trầm trọng hơn."

Thông thường, bạn chỉ nên rửa mặt không quá hai lần mỗi ngày.

Mikailove khuyên nên sử dụng các loại sữa rửa mặt không chứa sulfate, không có hương liệu, và dịu nhẹ đủ để dùng hai lần mỗi ngày. Tránh các loại tẩy tế bào chết mạnh hoặc sữa rửa mặt tạo bọt gây khô da.

Cách rửa mặt:

- Làm ướt mặt bằng nước ấm (không phải nước nóng).

- Thoa một lượng nhỏ sữa rửa mặt nhẹ nhàng, dùng ngón tay massage theo chuyển động tròn, tránh dùng khăn rửa mặt.

- Rửa sạch kỹ càng.

- Lau khô nhẹ nhàng.

2. Hiểu rõ loại da của bạn

Việc hiểu rõ loại da có thể giúp bạn xác định sản phẩm nên dùng và tránh. Bạn có thể dựa vào các yếu tố sau để nhận biết loại da của mình, hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu nếu vẫn chưa chắc chắn:

- Da khô: Da thường xuyên cảm thấy khô ráp và căng.

- Da dầu: Da có xu hướng bóng nhờn vào cuối ngày.

- Da hỗn hợp: Bạn có cả vùng da khô và da dầu. Vùng da dầu thường là vùng chữ T, bao gồm trán, mũi và cằm.

- Da nhạy cảm: Da dễ phản ứng với sản phẩm, dễ nổi mẩn, đổi màu hoặc kích ứng. Bạn có thể có làn da nhạy cảm cùng với bất kỳ loại da nào ở trên.

Theo Mikailove, người có làn da dầu thường dễ bị mụn hơn, nhưng bất kỳ ai cũng có thể nổi mụn. Việc nắm rõ loại da của mình sẽ giúp bạn dễ dàng chọn một chế độ chăm sóc da phù hợp, giúp da sạch mụn.

Mikailove cũng lưu ý rằng, nếu bạn có làn da nhạy cảm và dễ nổi mụn, sử dụng quá nhiều sản phẩm có thành phần hoạt tính — như sữa rửa mặt chứa acid salicylic, toner tẩy da chết chứa acid salicylic, và kem retinol — có thể làm hỏng hàng rào bảo vệ da và gây thêm mụn.

"Nếu da bạn thiên về dầu, việc sử dụng kem dưỡng ẩm dành cho da khô có thể quá bít tắc và dẫn đến lỗ chân lông bị tắc nghẽn," Mikailove nói.

3. Sử dụng kem dưỡng ẩm

Kem dưỡng ẩm giúp da duy trì độ ẩm, điều này tạo ra sự khác biệt lớn đối với làn da dễ nổi mụn. Nếu da bạn quá khô, nó sẽ sản xuất dầu (bã nhờn) để cân bằng lại độ khô. Như đã đề cập ở trên, lượng bã nhờn dư thừa có thể gây ra mụn.

Tuy nhiên, nhiều loại kem dưỡng ẩm chứa dầu, hương liệu tổng hợp hoặc các thành phần khác có thể gây kích ứng da và gây mụn. Hãy chắc chắn kiểm tra danh sách thành phần trước khi mua kem dưỡng ẩm để đảm bảo nó không chứa hương liệu và không gây bít tắc lỗ chân lông (noncomedogenic).

4. Sử dụng các sản phẩm trị mụn không kê đơn

Các sản phẩm trị mụn có thể giúp chữa lành mụn và đôi khi còn ngăn ngừa chúng ngay từ đầu.

Tuy nhiên, việc lạm dụng các sản phẩm có thể gây kích ứng và khô da, vì vậy điều quan trọng là phải tuân theo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất.

Dưới đây là những gì bạn cần biết về các thành phần hoạt tính phổ biến nhất trong các sản phẩm trị mụn :

- Benzoyl peroxide: Hoạt chất này hiệu quả nhất với mụn viêm, như mụn nang và các nốt đỏ, vì nó tiêu diệt vi khuẩn gây mụn.

- Salicylic acid: Thành phần này lý tưởng cho mụn đầu đen và đầu trắng, vì nó giúp làm thông thoáng lỗ chân lông và giảm viêm.

- Sulfur: Lưu huỳnh là một thành phần tự nhiên, thường nhẹ nhàng hơn so với hai loại trên. Nó có khả năng làm khô tế bào chết, thông thoáng lỗ chân lông và hấp thụ bã nhờn dư thừa.

Nếu bạn chưa chắc chắn về loại sản phẩm nào phù hợp nhất với da của mình, việc gặp bác sĩ da liễu để nhận lời khuyên chuyên môn có thể rất đáng giá. Bác sĩ da liễu có thể đưa ra đề xuất sản phẩm chuyên nghiệp, cùng với các lời khuyên. Chẳng hạn, việc sử dụng axit beta hydroxy (như salicylic acid) kết hợp với retinol có thể gây khô và kích ứng quá mức, vì vậy bạn nên tránh pha trộn các sản phẩm có chứa những thành phần này.

5. Duy trì độ ẩm cho cơ thể

Nếu cơ thể bạn bị mất nước, có thể làm da bạn sản xuất thêm dầu để bù đắp. Mất nước cũng khiến da trở nên xỉn màu và dễ bị viêm, đổi màu.

Để giữ cơ thể luôn đủ nước, hãy cố gắng uống ít nhất tám ly nước 240 ml mỗi ngày.

Uống nhiều hơn:

- Sau khi tập thể dục

- Khi đang mang thai hoặc cho con bú

- Khi ở trong môi trường nóng ẩm

6. Hạn chế trang điểm

Mặc dù bạn có thể cảm thấy bị cám dỗ để sử dụng trang điểm nhằm che phủ mụn, nhưng việc làm đó có thể làm tắc lỗ chân lông và gây ra các đợt bùng phát mụn.

Nếu bạn không muốn loại bỏ trang điểm khỏi thói quen hàng ngày, hãy chọn các sản phẩm nền hoặc kem che khuyết điểm không gây tắc lỗ chân lông và không chứa hương liệu để da không bị kích ứng thêm.

Hãy chắc chắn rửa sạch trang điểm nhẹ nhàng vào cuối ngày và đặc biệt trước khi đi ngủ.

Bên cạnh việc hạn chế trang điểm, cũng không thừa khi chú ý đến bất kỳ sản phẩm nào khác bạn sử dụng gần mặt, đặc biệt là các sản phẩm tạo kiểu tóc.

Xịt tóc, dầu gội khô và các sản phẩm tạo kiểu có thể tiếp xúc với da và gây ra mụn, vì vậy bạn nên cân nhắc sử dụng các sản phẩm không chứa dầu và không gây tắc lỗ chân lông.

7. Cố gắng không chạm tay vào mặt

Chạm tay vào mặt có thể chuyển vi khuẩn — và các tạp chất làm tắc lỗ chân lông — lên da bạn.

Dù việc tránh chạm vào mặt là điều không dễ, nhưng hãy cố gắng chú ý đến tần suất bạn chạm vào mặt và ngăn chặn hành động đó càng nhiều càng tốt.

Một điều hữu ích khác là thường xuyên rửa tay. Như vậy, nếu bạn có chạm vào mặt — và thực tế là bạn có thể sẽ làm vậy — tay của bạn sẽ luôn sạch.

8. Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời

Tiếp xúc với ánh nắng có thể làm khô mụn trong thời gian ngắn, nhưng về lâu dài, nó có thể gây hậu quả không mong muốn cho da. Tiếp xúc với ánh nắng thường xuyên làm mất nước của da, dẫn đến việc da sản xuất nhiều dầu hơn và làm tắc lỗ chân lông.

Sử dụng kem chống nắng có thể giúp bảo vệ da của bạn quanh năm. Dĩ nhiên, như bạn đã biết, kem chống nắng thường có chứa dầu. Để bảo vệ da khỏi cả ánh nắng và mụn, hãy chọn kem chống nắng không chứa dầu và không gây tắc lỗ chân lông.

9. Đừng nặn mụn

Mặc dù có thể cảm thấy gần như không thể cưỡng lại việc nặn những nốt mụn lớn, nhưng cách tốt nhất là tránh làm điều đó.

Mụn sau khi bị nặn thường xuyên bị chảy máu, nhưng chúng cũng có thể làm tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn bằng cách:

- Gây viêm và làm tắc các lỗ chân lông xung quanh

- Bị nhiễm trùng

- Để lại sẹo

10. Thử dầu tràm trà

Dầu tràm trà là một phương pháp tự nhiên phổ biến để điều trị mụn. Dầu tràm trà chứa một hợp chất gọi là terpinene-4-ol, đã được chứng minh là tiêu diệt một số loại vi khuẩn, virus và nấm, đồng thời tăng cường tế bào bạch cầu để thúc đẩy quá trình lành vết thương.

Để sử dụng dầu tràm trà cho mụn, hãy thoa một hoặc hai giọt lên vùng da bị viêm. Bạn cũng có thể thêm vài giọt vào sữa rửa mặt hoặc kem dưỡng ẩm hàng ngày của bạn.

11. Sử dụng kháng sinh

Nếu các sản phẩm trị mụn không kê đơn không mang lại nhiều hiệu quả, bác sĩ da liễu có thể kê đơn kháng sinh để giúp giảm viêm và vi khuẩn trên da. Kháng sinh, có dạng bôi ngoài da và uống, hoạt động bằng cách giảm số lượng vi khuẩn Propionibacterium acnes trên da, giúp làm giảm mụn.

Bác sĩ da liễu có thể khuyến nghị:

- Kháng sinh bôi ngoài da như clindamycin (Cleocin) cho mụn nhẹ

- Kháng sinh uống như doxycycline (Vibramycin, Doryx) cho mụn nặng

- Sử dụng gel benzoyl peroxide cùng với phương pháp điều trị được kê đơn

Về lâu dài, cơ thể có thể phát triển kháng thuốc kháng sinh, làm giảm hiệu quả của các thuốc này. Điều quan trọng là tuân thủ đúng liệu trình bác sĩ da liễu đã chỉ định để tận dụng tối đa điều trị được kê đơn. Đồng thời, hãy thông báo cho bác sĩ về bất kỳ thuốc nào bạn đang sử dụng để tránh tương tác có hại.

12. Thoa đất sét xanh Pháp

Đất sét xanh Pháp là một loại đất sét có khả năng hấp thụ và chứa nhiều khoáng chất với các đặc tính chữa lành. Theo nghiên cứu năm 2010, đất sét xanh Pháp có tính kháng khuẩn mạnh mẽ. Nó giúp loại bỏ tạp chất, giảm viêm và hấp thụ bã nhờn dư thừa có thể dẫn đến mụn.

Bạn có thể mua đất sét xanh Pháp dạng bột. Hòa tan bột này với nước để làm mặt nạ. Bạn cũng có thể thêm các thành phần làm dịu da khác như sữa chua hoặc mật ong để tạo thành mặt nạ tự nhiên hiệu quả hơn.

13. Tránh một số thực phẩm

Chế độ ăn uống của bạn cũng có thể ảnh hưởng đến mụn.

Một số nguyên nhân phổ biến góp phần vào các vấn đề về da như mụn bao gồm:

- Thực phẩm chế biến sẵn

- Sản phẩm từ sữa

- Rượu

- Đường tinh luyện

Giảm lượng tiêu thụ những thực phẩm này hoặc áp dụng chế độ ăn uống chống mụn có thể giúp giảm tình trạng bùng phát mụn. Nếu việc giảm không có tác dụng, bạn có thể thử chế độ ăn loại trừ để xác định rõ nguyên nhân.

Thông thường, chế độ ăn loại trừ bao gồm việc cắt bỏ gluten, sản phẩm từ sữa, trứng, đậu nành, thực phẩm nhanh và rượu trong 23 ngày. Mặc dù điều này có vẻ hơi cực đoan, nhưng sau 23 ngày, bạn có thể bắt đầu đưa những thực phẩm này trở lại chế độ ăn uống, từng loại một, và ghi nhận bất kỳ thay đổi nào trên da. Điều này giúp bạn xác định thực phẩm nào kích thích mụn.

Quan trọng: Trước khi bắt đầu bất kỳ chế độ ăn mới nào, tốt nhất là tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo bạn vẫn tiêu thụ đủ lượng calo và chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.

14. Thử các hoạt động giảm stress

Stress không gây ra mụn, nhưng có thể làm tình trạng mụn trở nên tồi tệ hơn. Theo Viện Da liễu Mỹ (AAD), cơ thể sản xuất nhiều hormone kích thích dầu hơn khi bạn bị căng thẳng.

Một số lựa chọn giúp quản lý stress bao gồm:

- Yoga

- Thiền

- Viết nhật ký

- Massage

- Tập thể dục